Mobber 'dręczy' swoja 'ofiarę' posługując się plotką, oszczerstwem, intrygą i nieustanną krytyką. Konsekwencją psychicznego znęcania się dla ofiary może być poważna choroba. Zaburzenia stresowe spowodowane długotrwałymi szykanami objawiają się typowo somatycznie poprzez: bóle głowy, choroby wrzodowe, stany lękowe, bezsenność itd. Sytuacja bezradności i wywołanie zaniżonej oceny przydatności zawodowej są typowymi konsekwencjami mobbingu. 'Pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę' (art. 94(3)§3 kp.). Prawodawca nie określa ani minimalnej ani maksymalnej kwoty. Zależy ona od oceny sądu. Pracownik musi udowodnić, że uszczerbek na zdrowiu spowodowany jest przez mobbing. Zadośćuczynienie przyznane pracownikowi poddanemu praktykom mobbingowym musi być adekwatne do poniesionej przez niego szkody. 'Pracownik, który w skutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie, ustalane na podstawie odrębnych przepisów' (art. 94(3)§4 kp.). W pisemnym oświadczeniu pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę należy podać skonkretyzowaną przyczynę mobbingu.
Art.94(3)§1 kp. zobowiązuje pracodawcę do 'przeciwdziałania mobbingowi'. Odpowiedzialność pracodawcy nie zależy od wystąpienia po jego stronie jakiejkolwiek winy. Opiera się ona jedynie na jego odpowiedzialności za całokształt funkcjonowania zakładu pracy
Ochrona quasi-antymobbingowa
Przedstawione zapisy kodeksu pracy, mają chronić pracownika przed patologiami w zakładach pracy. Mobbing dotyka ludzi w różnym wieku, na różnych stanowiskach, bez względu na wymiar czasu pracy.
Jednak nie wszyscy mogą skutecznie powołać się na nowe regulacje kodeksu pracy. Zleceniobiorcy czy wykonujący dzieło pozbawieni są takiej ochrony. Osoby te, nie będąc pracownikami w rozumieniu kodeksu pracy, mimo poddania ich patologicznym zachowaniom mobbingowym, zostały ograniczone w swoich prawach. 'Pracownik cywilnoprawny', którego dobra osobiste zostały naruszone może domagać się jedynie ochrony przewidzianej w kodeksie cywilnym. W konkretnej sytuacji można wykorzystać również kodeks karny (np. art. 212).
Decydujący się na proces o ochronę dóbr osobistych, musi przygotować się na ciężką przeprawę, zazwyczaj kilkuletnią i w efekcie kosztowną.
Podobnie, 'upośledzona' pod względem ochrony 'antymobbingowej', została służba mundurowa np. policja, straż miejska. Przedstawiciele tych zawodów ze względu na specyfikę służby często narażani są na 'szorstkie i apodyktyczne' działania swoich przełożonych. O ile zachowania zwierzchników mieszczą się w granicach regulowanego w prawie rozkazu służbowego, mundurowi nie mogą narzekać, bo sami zdecydowali się na 'służbę'. Jednakże, nierzadko zdarzają się sytuacje przekroczenia swoich uprawnień przez przełożonych, którzy wykorzystując element władczego podporządkowania naruszają godność, cześć i dobre imię swoich pracowników. W takich sytuacjach zastraszony pracownik nie znajduje wsparcia ze strony przepisów prawnych. Istniejące uregulowania 'załatwiają sprawę' w obrębie komendy czy rewiru, pogłębiając tym samym hermetyzację środowisk.
Międzynarodowe prawa ratyfikowane przez Polskę oraz Konstytucja RP, której art. 30 mówi,
że 'przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych', dają obywatelowi pewne teoretyczne podstawy do ochrony przed mobbingiem. W praktyce, ochrona dóbr osobistych, na którą można się powołać w przypadku braku podstaw do zastosowania ochrony antymobbingowej, nie jest wykorzystywana.
Kraków , dnia 18.05.05 r.
Autor: mgr Joanna Szpiega Kancelaria prawna „Ad Astrum”
strony: [1] [2]
|
Kontakt z Redakcją NFA 
