Strona główna    Kontakt z Redakcją NFA    Logowanie  
Szukaj:

Menu główne
Aktualności:
Gorący temat
NFA w mediach
NFA w opiniach
Jak wspierać NFA
Informacje

Linki

Rekomenduj nas
Redakcja
Artykuły
Nowości
Europejska Karta     Naukowca
Patologie środowiska     akademickiego
Oszustwa naukowców
Mobbing w środowisku     akademickim
Etyka w nauce i edukacji
Debata nad Ustawą o     Szkolnictwie Wyższym
Perspektywy nauki i     szkolnictwa wyższego
Czarna Księga     Komunizmu w Nauce i     Edukacji

Wszystkie kategorie
Inne
Reforma Kudryckiej
Postulaty NFA
Reformy systemu nauki
WHISTLEBLOWING
NFA jako WATCHDOG
NFA jako Think tank
Granty European Research Council
Programy,projekty
Kij w mrowisko
Kariera naukowa
Finanse a nauka
Sprawy studentów
Jakość kształcenia
Społeczeństwo wiedzy
Tytułologia stosowana
Cytaty, humor
Listy
Varia
Czytelnia
Lustracja w nauce i edukacji
Bibliografia NFA - chronologicznie
Subskrypcja
Informacje o nowościach na twój e-mail!
Wpisz swój e-mail i naciśnij ENTER.

Najczęściej czytane
Stanowisko NIEZAL...
Tajne teczki UJ, ...
Mobbing uczelniany
Amerykańska konku...
O nauce instytucj...
Inna prawda o ucz...
Powracająca fala ...
Urodzaj na Akadem...
Darmowy program a...
Jasełka akademick...
Menu użytkownika
Nie masz jeszcze konta? Możesz sobie założyć!
Strefa NFA
Statystyki

użytkowników: 0
gości na stronie: 123


Polecamy

NFA na Facebook'u

Ranking Światowych Uczelni 2009







Artykuły > Europejska Karta Naukowca > Profesja naukowca w Europejskiej Karcie Naukowca i w polskiej praktyce

Józef Wieczorek

Profesja naukowca w Europejskiej Karcie Naukowca i w polskiej praktyce

Zgodnie z zaleceniami Europejskiej Karty Naukowca naukowcy już od poziomu doktoranta winni być uwazani za profesjonalistów i traktowani tak jak należy traktować profesjonalistów stosując przy tym zasady niedyskryminacji. Ich pracodawcy winni dbać o "stworzenie najbardziej stymulującego środowiska badań lub szkoleń naukowych".

Jest to niezwykle ważne aby ci, którzy zdecydowali się na karierę naukową nie czuli dyskomfortu w stosunku do swoich rówieśników decydujących się na karierę biznesową, co czesto stanowi powód odchodzenia młodych ludzi od nauki. Jeśli doktoranta traktuje się jak studenta wykorzystując go do 'czarnej roboty', często niepłatnej, to jaka siła może go utrzymać w nauce, skoro jego rówieśnik po studiach zakłada swoją firmę lub robi karierę w korporacji biznesowej, szybko awansując nieraz po kilku już latach do pozycji dyrektora ?

Trójstopniowy system studiów zawarty w procesie bolońskim może prowadzić do nieprofesjonalnego traktowania doktorantów, na co doktoranci często narzekają. Dla doktorantów zalecenia EKN mogą stanowić dobry punkt odniesienia do walki o właściwe traktowanie i poszanowanie ich profesjonalnych praw.

Doktorant nie jest jeszcze samodzielnym pracownikiem, ale traktowanie go podobnie jak studenta "2 stopnia" nie jest właściwe. Zatem konieczna jest zmiana w traktowaniu młodych naukowców, aby nie dochodziło do negatywnej selekcji, tj. pozostawania w zawodzie 'akademickim' osób 'nieudacznych'.

W sposób dyskryminujący traktuje się często doktorów zatrudnionych na etatach adiunktów. Z jednej strony konieczna jest rotacja kadr, z drugiej strony system rotacji jest u nas wadliwy tzn. oparty na kryteriach tytularnych, a nie merytorycznych. Oczywiście niewydajni naukowo czy dydaktycznie naukowcy winni odchodzić z uczelni, ale dlaczego to nie dotyczy także profesorów, szczególnie tych, którzy nie radzą sobie z wykładami, seminariami, a także z formowaniem kadr naukowych ?

Sytuacja taka, że kiepski profesor ma zapewniony etat dożywotnio, a znakomity nieraz doktor nie ma szans na zostanie na uczelni, jest nie do przyjęcia. Niestety zamknięty, w znacznej mierze, system nauki polskiej powoduje, że nie są to sytuacje jednostkowe, lecz dość często spotykane na uczelniach. Tym samym profesja naukowa dla wielu sprawnych intelektualnie nie jest atrakcyjna, a jest atrakcyjna dla miernot zabezpieczających sobie prawnie wiele przywilejów i status autorytetów (często niepodważalnych).

Wielu doktorów ze znakomitych uczelni zagranicznych nie ma po co wracać do Polski, bo ich status (nie tylko ekonomiczny) znacznie by się obniżył, o ile by w ogóle dostali pracę w nauce. Stanowiąc konkurencję dla osiadłej kadry decydentów nie są elementem pożądanym.

W prasie można przeczytać o pozbywaniu się na uczelniach leniwych (często rzekomo) adiunktów, ale nie ma akcji pozbywania się leniwych profesorów, nieaktywnych naukowo, ale często wykazujących aktywność w akcjach pozbywania się lub utrudniania pracy przerastających ich intelektualnie doktorów. Nie jest to zgodne z zaleceniami EKN, ale jest bardzo często spotykane na polskich uczelniach i w instytutucjach naukowych. Nie ma woli aby tą sytuację jakoś zmienić na lepsze, bez czego nie ma szans na poprawę stanu nauki w Polsce, na efektywne wykorzystanie potencjalu intelektualnego Polaków, na efektywne wykorzystanie i tak niewielkich funduszy przeznaczanych na naukę.

W polskiej praktyce istnieje nierówność w zatrudnianiu obywateli polskich i zagranicznych na uczelniach, co nawiązuje do zasady Mrożka "Polak to też Murzyn, tyle że biały". W polskim systemie obowiązuje posiadanie habilitacji aby zostać zatrudnionym na samodzielnym stanowisku. U S T A W A z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym Dz.U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1365

http://ks.sejm.gov.pl/proc4/ustawy/2720_u.htm

co prawda otwiera furtkę dla niehabilitowanych, ale ta furtka tak naprawdę jest co najwyżej lekko uchylona i dość wąska.(Art. 115. 1. Na stanowisku profesora nadzwyczajnego lub profesora wizytującego może być zatrudniona osoba niespełniająca wymagań określonych odpowiednio w art. 114 ust. 2 i 3, jeżeli posiada stopień naukowy doktora oraz znaczne i twórcze osiągnięcia w pracy naukowej, zawodowej lub artystycznej, potwierdzone w trybie określonym w statucie. 2. Warunkiem zatrudnienia osoby, o której mowa w ust. 1, na stanowisku profesora nadzwyczajnego w uczelni jest uzyskanie pozytywnej opinii Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów. )

W ogłoszeniach o konkursach na stanowiska profesorów na uczelniach najczęściej umieszczany jest wymóg posiadania habilitacji, bo te konkursy zazwyczaj są rozpisywane na konkretnego habilitowanego naukowca. Gdyby nawet się zglosił niehabilitowany o dorobku realnie znacznie większym od habilitowanego, to i tak żadnych szans by nie miał, bo by nie spełniał wymogów formalnych. Bardziej realna jest możliwość aby uczelnia zatrudniała na etacie profesora niehabilitowanego naukowca, ale z zagranicy.(Art. 115. 4. Przy zatrudnianiu na stanowisko wymienione w ust. 1 osoby niebędącej obywatelem polskim rektor może odstąpić od warunków określonych w art. 114 ust. 2 i 3. )

Jeśli naukowiec posiadający podwójne obywatelstwo chce się zatrudnić na polskiej uczelni, najlepiej jak zrezygnuje z obywatelstawa polskiego, bo wtedy ma większe szanse na zatrudnienianie. Nie jest to zgodne z zaleceniami EKN, ale polskie prawo tak te sprawy ujmuje.

Profesja naukowca nie byłaba taka zniechęcająca gdyby zgodnie z zaleceniami EKN "Pracodawcy i/lub grantodawcy naukowców dbali o stworzenie najbardziej stymulującego środowiska badań lub szkoleń naukowych.."

Niestety ten postulat w praktyce polskiej na ogół jest ignorowany co jest jednym z powodów ucieczki młodych zdolnych ludzi z nauki i obaw przed powrotami do kraju. Najwyższy czas aby polskie prawo 'akademickie' ( ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym , Ustawa o stopniach naukowych i tytule naukowym..) nie dyskryminowały polskich obywateli w uprawianiu profesji naukowca na terenie Polski

. ==============

Europejska Karta Naukowca

http://ec.europa.eu/eracareers/pdf/kina21620b8c_pl.pdf

Ogólne zasady i wymagania obowiązujące pracodawców i grantodawców:

Uznanie zawodu Wszyscy naukowcy, którzy zdecydowali się na karierę naukową, powinni być uznani za profesjonalistów i traktowani zgodnie z tym faktem. Powinno to nastąpić w chwili rozpoczęcia kariery naukowej, tzn. na poziomie studiów doktoranckich i odnosić się do wszystkich poziomów, niezależnie od ich klasyfikacji na poziomie krajowym (np. pracownik, doktorant, kandydat na studia doktoranckie, stypendysta po studiach doktoranckich, urzędnik administracji państwowej). Zasada niedyskryminacji Grantodawcy i/lub pracodawcy nie będą w jakikolwiek sposób dyskryminować naukowców ze względu na płeć, wiek, pochodzenie etniczne, narodowe lub społeczne, religię lub wyznanie, orientację seksualną, język, niepełnosprawność, przekonania polityczne oraz status społeczny bądź materialny. Środowisko badań naukowych Pracodawcy i/lub grantodawcy naukowców powinni zadbać o stworzenie najbardziej stymulującego środowiska badań lub szkoleń naukowych, które zapewni odpowiedni sprzęt, obiekty i możliwości, w tym współpracę na odległość przy pomocy sieci badawczych oraz powinni przestrzegać krajowych i sektorowych przepisów w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa pracy. Grantodawcy zapewnią odpowiednie środki na wsparcie uzgodnionego programu prac.

General Principles and Requirements applicable to Employers and Funders:

Recognition of the profession All researchers engaged in a research career should be recognised as professionals and be treated accordingly. This should commence at the beginning of their careers, namely at postgraduate level, and should include all levels, regardless of their classification at national level (e.g. employee, postgraduate student, doctoral candidate, postdoctoral fellow, civil servants). Non-discrimination Employers and/or funders of researchers will not discriminate against researchers in any way on the basis of gender, age, ethnic, national or social origin, religion or belief, sexual orientation, language, disability, political opinion, social or economic condition. Research environment Employers and/or funders of researchers should ensure that the most stimulating research or research training environment is created which offers appropriate equipment, facilities and opportunities, including for remote collaboration over research networks, and that the national or sectoral regulations concerning health and safety in research are observed. Funders should ensure that adequate resources are provided in support of the agreed work programme.

Bibliografia:

Europejska karta naukowca http://ec.europa.eu/eracareers/pdf/kina21620b8c_pl.pdf

Rafał Ruzik -Studia doktoranckie w świetle Europejskiej Karty Naukowca w :Model awansu naukowego w Polsce Zapis wystapień oraz części debaty, które odbyły się podczas konferencji w Krakowie w dniach 17–18 marca 2006 r. Praca zbiorowa pod redakcją Franciszka Ziejki. Kraków – Warszawa 2006 U S T A W A z dnia 27 lipca 2005 r.

Prawo o szkolnictwie wyższym Dz.U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1365 http://ks.sejm.gov.pl/proc4/ustawy/2720_u.htm

Ustawa o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki z dnia 14 marca 2003 r. (Dz. U. Nr 65, poz. 595) http://www.buwiwm.edu.pl/uzn/tisn.htm

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- (Tekst przygotowany w ramach realizacji zadania Analiza zasadności wprowadzenia w Polsce zaleceń Europejskiej Karty Naukowca i Kodeksu Postępowania przy Zatrudnianiu Naukowców dofinansowanego przez MNiSzW z zakresu działalności wspomagającej badania zgodnie z umową nr. 556/DWB/P/2007 r.)

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Uwaga Tekst zamieszczony take na portalu

www.kariera.com.pl

2007-08-16 Kariera naukowca. Profesja naukowca w Europejskiej Karcie Naukowca i w polskiej praktyce.

http://kariera.com.pl/index.php?gm=1&wi=1292&st=1

nfa.pl

© 2007 NFA. Wszelkie prawa zastrzeżone.
0.046 | powered by jPORTAL 2